İnhalyasiya – tənəffüs yollarını dərman və ya təbii vasitələrlə müalicə etmək üçün istifadə olunan bir üsuldur. Bu proses zamanı dərman maddələri birbaşa nəfəs yollarına ötürülür və daha tez təsir göstərir. Xüsusilə qrip, bronxit, astma kimi tənəffüs yolu xəstəliklərində inhalyasiyanın rolu böyükdür.
İnhalyasiya aparatı nə üçündür?
İnhalyasiya üçün istifadə olunan xüsusi cihazlara inhalyasiya aparatları (nebulizer) deyilir. Bu cihazlar maye halındakı dərmanları buxara çevirərək nəfəs alma yolu ilə ağciyərlərə ötürür. İnhalyasiya aparatları aşağıdakı hallarda istifadə edilir:
Bronxit və astma xəstəliklərinin müalicəsində
Uşaqlarda və böyüklərdə öskürək və nəfəs darlığı zamanı
Ağızdan qəbul edilən dərmanlara qarşı həssaslıq olduqda
İltihab və allergik reaksiyaların müalicəsində
Uşaqlarda inhalyasiya niyə daha çox tövsiyə olunur?
Uşaqlar, xüsusilə də körpələr, immun sistemi tam formalaşmadığı üçün tənəffüs yolu infeksiyalarına daha tez yoluxurlar. Soyuqdəymə, öskürək, bronxit, laringit və digər respirator xəstəliklər zamanı həkimlər çox vaxt inhalyasiya müalicəsini tövsiyə edirlər. Bunun əsas səbəbləri bunlardır:
Dərmanın birbaşa təsiri: Körpələrdə dərmanların bədənə təsiri daha həssas olur. İnhalyasiya vasitəsilə dərman birbaşa nəfəs yollarına çatdırıldığı üçün daha az miqdarda dərmanla daha yaxşı nəticə əldə olunur.
Tabletkaların və siropların əvəzinə rahat alternativ: Bəzi hallarda körpələr və kiçik uşaqlar ağızdan dərman qəbul etməkdə çətinlik çəkir. Bu zaman inhalyasiya daha uyğun və rahat üsul kimi seçilir.
Boğulma və öskürəyi azaldır: Xüsusilə gecə öskürəkləri və nəfəs alma çətinliyi zamanı inhalyasiya körpəni rahatlaşdırır, yuxunu bərpa etməyə kömək edir.
Uşaqlar üçün inhalyasiya edərkən valideynlər nələrə diqqət etməlidir?
Körpə və uşaq yaşlı xəstələrdə inhalyasiya apararkən bir neçə vacib məqamı nəzərə almaq lazımdır:
Maska uyğun olmalıdır: Körpələr üçün xüsusi uşaq maskaları istifadə edilməlidir. Böyüklərə uyğun maska taxmaq dərmanın effektivliyini azalda bilər.
Dərman miqdarı dəqiq olmalıdır: Uşaqlarda istifadə olunan dərmanların dozası çox həssas şəkildə təyin olunmalıdır. Heç vaxt özbaşına dərman əlavə etməyin.
Uşaq sakit və rahat olmalıdır: İnhalyasiya zamanı uşağın qorxmaması və panikaya düşməməsi üçün sakit bir mühit yaratmaq vacibdir.
Cihazın təmizliyi ikiqat önəmlidir: Körpələrin orqanizmi mikroblara qarşı daha həssas olduğundan inhalyasiya aparatının hər istifadədən sonra diqqətlə təmizlənməsi mütləqdir.
İnhalyasiyadan istifadənin üstünlükləri
İnhalyasiya üsulunun bir çox üstünlükləri vardır:
Birbaşa təsir: Dərman maddəsi birbaşa ağciyərlərə çatdığı üçün təsiri daha sürətli və effektiv olur.
Az yan təsir: Digər dərman formaları ilə müqayisədə inhalyasiya zamanı sistemik təsir daha azdır.
Uşaqlar üçün uyğundur: Xüsusilə körpələr və uşaqlar üçün inhalyasiya daha rahat və təhlükəsiz bir müalicə üsuludur.
Nəfəs yollarının nəmləndirilməsi: Quru hava səbəbindən yaranan öskürəklərdə inhalyasiya nəfəs yollarını nəmləndirərək rahatlıq yaradır.
Ev şəraitində istifadə imkanı: Xüsusi təlimatlara əməl etməklə inhalyasiyanı evdə də asanlıqla etmək mümkündür.
İnhalyasiyanın ziyanları və ehtiyatlı olunmalı məqamlar
Hər müalicə metodunda olduğu kimi inhalyasiyanın da bəzi ehtiyatlı olunmalı tərəfləri var:
Həkim tövsiyəsi olmadan istifadə etməyin: Bəzi dərmanlar allergik reaksiyalara səbəb ola bilər.
Dozaya diqqət yetirin: Artıq dozada istifadə, başgicəllənmə, ürəkbulanma kimi təsirlərə səbəb ola bilər.
Aparatın təmizliyi vacibdir: Təmizlənməyən inhalyasiya aparatları mikrobların yayılmasına səbəb ola bilər.
Uzunmüddətli istifadə: Uzunmüddətli və səbəbsiz inhalyasiya vərdişə çevrilməməlidir.
İnhalyasiya necə edilir? – Addım-addım izah
Əllərinizi yuyun: Təmiz əllərlə cihazı hazırlamaq vacibdir.
Dərmanı əlavə edin: Həkim tərəfindən təyin olunmuş dərmanı cihazın dərman konteynerinə əlavə edin.
Mundştuq və ya maskanı taxın: Uşaq və ya böyüklər üçün uyğun formada.
Cihazı işə salın: Cihaz buxarı verməyə başlayacaq.
Dərin nəfəs alın: 5-10 dəqiqə ərzində dərindən və sakitcə nəfəs almaq lazımdır.
Cihazı söndürün və təmizləyin: İstifadədən sonra aparatın bütün hissələrini yuyub qurudun.
Kimlər üçün uyğundur və kimlər istifadə etməməlidir?
İnhalyasiya ümumiyyətlə təhlükəsiz sayılır, lakin aşağıdakı şəxslər istifadə etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşməlidirlər:
Aşırı həssas dərman reaksiyası olanlar
Ürək-damar problemi olanlar
Dərmanın tərkibindəki maddələrə qarşı allergiyası olanlar
Nəticə
İnhalyasiya – tənəffüs yolu xəstəliklərinin müalicəsində çox faydalı və təsirli bir üsuldur. Xüsusilə uşaqlarda və yaşlılarda istifadəsi rahatdır və bir çox hallarda dərmanın sürətli təsir göstərməsi üçün üstünlük verilir. Lakin hər bir müalicə üsulu kimi, inhalyasiyadan da düzgün və ehtiyatlı istifadə olunmalıdır.
